فواید روزه

روزه فواید جسمی و روحی فراوان دارد، شفا بخش جسم و توان بخش جان است، پاک کننده آدمی از رذایل حیوانی است، در ساختن فرد صالح و اجتماع بسامان بسیار موثر بوده و در تذهیب و تزکیه نفس و رهاندن انسان از واماندگی در نیازهای تن تاثیب بسزائی دارد.

روزه یکی از احکام انسان ساز اسلام است، که آگاهی از همه فواید و پی بردن به فلسفه کامل آن همچون سایر احکام الهی برای انسان عادی ممکن نیست، دانش محدود بشر نمیتواند راهگشای همه اسرار نهفته باشد و اندیشه را به پاسخ همه مجهولات رهنمون شود، شاید روزی دانش انسان به حدی از کمال برسد که دریچه تازه ای بروی بشر بگشاید و حکمتها و دستورات اسلام را بازشناسد...

بنابر این ندانستن فلسفه احکام الهی نباید ما را از انجام آن بازدارد و موجب نافرمانی و عصیان شود، چراکه این اطاعت کورکورانه نیست، بلکه بر علم و یقین تکیه دارد زیرا مسلمانان میدانند که خدای جهان بر همه چیز دانا و از همه چیز آگاه است و نقص و نیازی در ذات متعال او نیست که از اعمال سودی بخواهد یا از زیانی بهراسد، خدای مهربان برای بنده گان خود جز خیر و سعادت نمیخواهد، پس اگر به چیزی فرمان میدهد خیر و سعادت ما در آن است وکمال و تعالی ما بدان بستگی دارد و هر چیزی را که نهی میفرماید برای ما زیان بخش است و بر مصالح مادی و معنوی ما لطمه میزند.

فواید طبی روزه که از سودمندیهای کوچک این فریضه انسان ساز است بحدی است که شاید نیاز به توضیح و تکرار نداشته باشد و بیشتر مردم کم و بیش از آن آگاهند. ما به اختصار ازین فواید انسان ساز اشاره میکنیم:

--- معده و دستگاه گوارش از اندام پرکار بدن آدمی است، با سه وعده غذا که معمول مردم است;  تقریبا در همه ساعات دستکاه گوارش (سیستم هاضمه) به هضم و تحلیل و جذب و دفع مشغول است، روزه باعث میشود از یکسو این اعضا استراحت کنند و از فرسودگی مصئون بمانند و نیروی تازه ای بگیرد و از سوی دیگر ذخایر چربی که زیانهای مهلکی دارند کاسته میشوند.

در روایات اسلامی حتی به فواید جسمی روزه نیز تصریح شده تا برخی از سست عنصران، اگر نه با ایمان کامل لااقل با توجه به فواید صحی روزه این فریضه ثمر بخش را بجا آورند و از سودمندیهای گوناگون آن در حد توان خود بهره ور شوند. پیامبر گرامی اسلام (ص) در همین رابطه فرموده اند: «صوموا تصحوا» روزه بگیری تا سالک بمانید. و نیز در روایات  بسیاری پیشوایان گرامی اسلام فرموده اند:« معده آدمی خانه بیماریهای اوست و پرهیز از غذا درمان آن است.»

بدیهی است آنکاه فواید صحی روزه بهتر بدست میآید که روزه دار امساک روز را با زیاده روی در شب تلافی نکند، که پرخوری خود موجب زیانهای چشم گیری برای دستگاه هاضمه است. با پیشرفت علم طبابت، برخی از داکتران و متخصصان دیافته اند که امساک از خوردن و آشامیدن؛ عالی ترین روش درمانی است. یکی از دوکتوران میگوید:« طرح درمان بوسیله روزه چنان معجزه آسا است که بکار بستن آن میسر، طرحها و برنامه های طب عملی و جراحی را تغیر خواهد داد، زیرا روزه راه تازه ای به روی علم طبابت میگشاید; و سلاح موثری براب مبارزه با بیماریها به این دانش میبخشد، سلاحی که میتوان آن را از راه های گوناگون مورد استفاده قرار داد تا انسان را در مبارزه با علت بیماری برای بهبود بیماران به نتیجه مطلوب و آشکار رسانند.»

با روزه و امساک میتوان بیماریها را بهبود بخشید و معالجه کرد. البته در صورتی که با زیاده روی مقرون نباشد و در هنگام سحر و افطار در خوردن و آشامیدن افراط نشود.بررسی فواید صحی روزه درین مختصر نمیگنجد، آنانکه به توضیح بیشتر علاقمنند میتوانند به کتابهای درین مورد مراجعه نمایند. باید توجه داشت ، برخلاف تصور کوتاه اندیشان، روزه هیچگونه ضرری برای افراد سالم مکلف ندارد و اگر کسی بیمار باشد  و نتواند روزه بگیرد و با این کار بیمار تر شود و یا روزه باعث گردد که بیماریش ادامه یاید اگر روزه بگیرد جرمی مرتکب شده و روزه اش نزد خداوند متعال مقبول نیست. بیماری که روزه برای او ضرر دارد نباید روزه بگیرد و فقط لازم است که در روزهای دیگر قضای آن را بجا آورد و جبران کند.

افراد سالم باید بدانند که روزه نه تنها زیانی برایشان ندارد بلکه چنان که گفتیم، موجب تندرستی و صحت مزاج است و به گفته برخی شکم پرستان که خود روزه نمیگیرند و دیگران را نیز از روزه باز میدارند و تلقین میکنند که روزه موجب زخم معده میشود، نباید اعتبار کرد. اینگونه دروغها تنها بهانه افراد سست عنصری است که اسیر شکم خویش اند و از عزم و اراده انسانی در آنان خبری نیست. « روزه باعث استراحت معده میشود و در حال روزه اسید معده بجای غذا به وسیله صفرا خنثی میشود و زخم ایجاد نمیشود.»

--- روزه عامل بازدارنده از گناه:-

روزه، بویژه روزه ماه مبارک رمضان که در اسلام بر همه مسلمین مکلف که بتوانند روزه بگیرند واجب است، عامل موثری است در ایجاد و تقویت روحیه تقوی و پرهیزگاری;  قرآن مجید این فایده بزرگ را با جمله (( لعلکم تتقون)) یاد آور میشود و این عبادت را عامل مهم تقوی میشمارد. تقوی و پرهیزگاری در تربیت و سازندگی شخصیت اسلامی یک مسلمان نقش بسیار مهمی دارد و برای رسیدن به همین اثر پر ارزش که بهترین عبادت در ماه صیام و در حال روزه اجتناب از گناه است. پیامبر بزرگوار (ص) در خطبه فضیلتهای ماه رمضان را برای مسلمانان بیان فرمود و در جواب سوال که بهترین اعمال درین ماه چیست؟ فرمودند « الورع عن محارم الله» اجتناب ازگناهان.

روزه دار با بکار بستن این دستور الهی که شرط کمال روزه است، روحیه تقوی را در خود زنده میکند و این مراقبت ثمر بخش درماه مبارک رمضان و در حال روزه بسیار آسان تر است چرا که گرسنگی و تشنگی و دیگر محدودیتها روزه شعله های سرکش غرایز حیوانی و هوسها را تاحد چشمگیری خاموش میکند و حتی اگر موقت هم باشد گریبان عقل و جان را از چنگال شهوت رها میسازد و برای روزه دار زمینه ای آماده برای تمرین تقوی و پرهیزگاری فراهم میشود و با مراقبت و تمرین پیاپی در یکماه نیروی بازدارنده از گناه در او به وجود میآید و خصلت خودداری در او ریشه میکند و او با گذراندن این برنامه یکماهه توفیق می یابد که بعد از ماه روزه نیز پرهیزگار باقی بماند. بدین ترتیب به مقام پر ارج تقوی که به تعبیر قرآن کرامت انسان بدان وابسته است برای همیشه نایل آید.